29 Kasım 2016 Salı

Davranışları Kıyaslamak

İlk yazım olduğu için pata küte girmeyi düşünüyorum, ilk cümlede belirtiyim. Bu başlıkta ne demek istediğimi buraya bir iki cümle ile açıklamam, anlatabildiğim kadar artık. Nefesleri tutalım dalıyoruz.

Davranışları kıyaslamak; belki farkında olmadan belki farkında olup gördüğümüz veya maruz kaldığımız davranışları iyilik derecesine göre sıralamamız diyebilirim. Örnek veriyim hemen, bir dünya düşünelim, bu dünyada, bir elmayı paylaşmayı toplum açısından iyi kabul edilen bir davranış olarak görelim. Paylaşmamak tam tersi. Bu dünyada yaşayan insanların büyük çoğunluğu için elmasını paylaşmaya hevesli insanın davranışı, daha az hevesli olan veya hevesli olmayan bir diğer insanın davranışına kıyasla daha az kıymet görür. Hatta bunun abartılıp yapmanız gereken bir davranışmış gibi görülebilir, paylaşmayı seven arkadaşımızın elmasını dağıtması. Bu az olanın değerli olmasıyla bağdaştırılabilir tabi. İyilik yapmaya, özel mülkü paylaşmaya ekonomik mal olarak bakarsak böyle bişey mümkündür ama biz bunu böyle mi algılıyoruz ? 

İnsan hayatında yeni olan, alışılmışın dışında gerçekleşen veya beklenenden farklı olan bütün olgular çekicidir. Yeni bir telefon, aynı davranışları yapıp farklı sonuçlar almak ... Bu davranışları kıyaslamakta insanın yani bizim doğamızda olan bir şeyin dışa vurumudur. Aynı davranışın daha iyi veya daha kötü gelmesi onun kim tarafından ne sıklıkla yapıldığına bağlıdır. Eğer siz başkasının size yaptığı bir kolaylığı alışkanlık haline getirmişseniz, sizin için iyilik değil sizin hayatınızda yer eden bir kolaylıktır, belki de teşekkür bile etmezsiniz veya size yapılan kötülüğe alışmışsanız bu sizin için her gün üstünden atlanabilen bir engel gibi görünür. Bu yapmış olduğumuz sonucu belli olan bir kıyaslamadır ve adil değildir. Kendi içimizde yaptığımız bir sosyal sorumluluk projeside olabilir. İnsanları iyi davranmaya teşvik etmek adına iyiliği ödüllendirme iç güdüsüyle yapılan bir düşünceden ibaret olabilir.

İlk defa yazıdığım için sululuk olmasın diye komikli, şakalı şeyler yazmadım. Eğer başkası okursa "ilk yazıdan böyleyse ohooo" nidalarıyla okumasını istemem.